GGD Zaanstreek Waterland

Ontwikkelingen

(Markt) ontwikkelingen

In 2015 is een nieuwe directeur aangesteld en is het managementteam opnieuw vorm gegeven en ingevuld. De GGD heeft begin 2016 een concept visie opgesteld. Dit was later dan gepland, omdat het Algemeen Bestuur van de GGD het besluit van Zaanstad wilde meenemen inzake het afnemen van de Jeugdgezondheidszorg bij de GGD. In het najaar van 2016 wordt een consultatietraject met stakeholders doorlopen zodat de visie in 2017 de leidraad kan worden voor het denken en handelen van de GGD. Doel is een organisatie te zijn die kan meebewegen in de ontwikkelingen in het sociale domein en meerwaarde heeft voor de deelnemende gemeenten. In de visie wordt ook uitdrukkelijke aandacht besteed aan de governance. De gemeente Zaanstad kijkt en denkt mee met het bestuur over de nieuwe visie. In 2016 is de contractenportefeuille van Zaanstad bij de GGD verder uitgebreid. Een voorbeeld is de inzet van de Jeugdartsen om oneigenlijk ziekteverzuim bij middelbare scholieren tegen te gaan. De totale contractwaarde vertegenwoordigt op dit moment ongeveer € 6,5 miljoen.
Het voorzitterschap van het Algemeen Bestuur is in mei 2016 overgegaan van Zaanstad naar Purmerend zoals elke twee jaar gebeurt en is vastgelegd in de GR. Het Algemeen Bestuur komt minimaal 4 keer per jaar bij elkaar.

Financiële positie

De GGD presteert al jaren conform de opgestelde begrotingen en de verwachting is dat dit ook in 2016 het geval zal zijn. De sectormanager bedrijfsvoering/controller, tevens adjunct directeur, gaat per 1 september 2016 de GGD verlaten voor een functie bij een andere organisatie. De werving van een vervanger is gestart en de planning is gericht op voldoende tijd voor de overdracht. De invulling van de vacature is belangrijk voor de continuïteit van het solide financiële beleid. De directeur en adjunct directeur van de GGD worden benoemd door het Algemeen Bestuur van de GGD, in overeenstemming met het bestuur van de Veiligheidsregio op basis van een voordracht van het Dagelijks Bestuur van zo mogelijk twee personen (gemeenschappelijke regeling GGD Zaanstreek-Waterland, artikel 19.1)
Over 2015 is een goedgekeurde accountantsverklaring afgegeven door een accountant van Baker Tilly Berk. Tweemaal per jaar worden aan gemeenten voorschotten in rekening gebracht. Deze gelden worden tijdelijk weggezet op de rekening van het Ministerie van Financiën en worden geleidelijk besteed aan de uitvoering van de wettelijke taken.
De solvabiliteitsratio is 26,04%. Er is een hypotheek afgesloten op het pand en de GGD is volledig in staat om deze schuld in termijnen in te lossen.
De incidentele weerstandscapaciteit bestaat uit de Algemene Reserve Wettelijke taken en de Algemene Reserve Markttaken. De Algemene Reserve Wettelijke taken heeft eind 2015 een omvang van € 649.000. Eind 2014 had de reserve eenzelfde omvang. De reserve voldoet aan de vastgestelde norm van 5% (van de gemeenschappelijke bijdrage). De Algemene Reserve Markttaken heeft eind 2015 een omvang van
€ 90.000. Dit is een toename ten opzichte van 2014 door de toevoeging van het positieve resultaat op de markttaken.

Risico's

1. De decentralisaties leiden tot meer verscheidenheid in (de uitvoering van) beleidskeuzes bij de deelnemende gemeenten op gebieden als participatie en (jeugd)gezondheidszorg. Wanneer de behoeften of verwachtingen van de gemeenten in de GR uiteen gaan lopen als het gaat over dienstverlening en bekostiging, maar slechts gestuurd kan worden met elkaar, dan kan een bestuurlijk spanningsveld ontstaan. Het risico is dat geen vorm gevonden wordt om ruimte te bieden aan het eigen beleid van de deelnemende gemeenten en dat de dienstverlening van de GGD aan de inwoners van Zaanstad niet in overeenstemming is met de wens van het bestuur.
2. De gemeente Zaanstad vraagt in 2016 al om een andere manier van werken van de medewerkers van de GGD, terwijl de visie nog niet is vastgesteld en de tweede fase van de organisatie ontwikkeling bij de GGD nog vorm moet krijgen. Deze dynamiek kan onzekerheid creëren bij de medewerkers en dat kan een negatief effect hebben op de kwaliteit van de werkzaamheden.
3. De stemverhouding is onevenredig in relatie tot de omvang van de financiële bijdrage van de gemeenten. Iedere gemeente heeft één stem in het AB. Er wordt gewerkt aan een voorstel voor aangepaste stemverhoudingen. Er wordt gewerkt aan een voorstel om  Zaanstad en Purmerend een vetorecht te geven: beide gemeenten kunnen samen of apart een veto uitspreken bij een voorstel, waarbij als voorwaarde geldt dat, als dit gebeurt, de raden een zienswijze op het voorstel moeten geven. Het risico hierbij is dat het besluitvormingsproces langer kan duren dan wenselijk is voor de uitvoering.
4. De GGD is eigen risicodrager voor de WW. In 2016 is het AB geadviseerd over dit risico en heeft besloten geen aparte stichting in het leven te roepen om risico’s af te wentelen, ook omdat de deelnemende gemeenten een fatsoenlijk personeelsbeleid willen voeren. WW-risico’s die voortkomen uit het beëindigen van projecten worden via contractafspraken afgedekt. In essentie betekent dit dat het WW-risico terecht komt bij de gemeente die de taak bij de GGD weghaalt. Bij bezuinigingen is er een frictiebudget binnen de GGD dat dit (deels) op kan vangen.
5. Bij de GGD is mandaat voor het nemen van besluiten in de uitvoering, als het gaat om de inzet van ondersteuning aan inwoners, niet op het niveau van teamleiders neergelegd.  Met de gemeente Zaanstad zijn wel overeenkomsten  aangegaan , waarvoor dit een vereiste  is, bijvoorbeeld bij de Jeugdteams. Het risico is dat deze juridische leemte tot extra kosten leidt in geval van bezwaarprocedures.

Beheersing

Maatregelen

1. Om samen te kunnen blijven sturen is het van belang dat in het bestuur gesproken kan worden over de belangen van individuele gemeenten en dat oplossingen gezocht en gevonden worden die zoveel mogelijk recht doen aan de ruimte die gemeenten vragen. Dit vraagt bereidheid van alle deelnemers, maar zeker ook van het GGD management, om met gevoel voor verhoudingen en rollen deel te nemen aan de discussies en een open dialoog te faciliteren. Zaanstad zal hier aandacht voor blijven vragen.
2. De leden van het Algemeen Bestuur van de GGD hebben als eigenaren  de verantwoordelijkheid om het GGD management te ondersteunen bij het doceren van veranderingen. Een helder bewustzijn over deze rol moet gevoed blijven worden door de GGD directie.
3. Met de deelnemende gemeenten van de gemeenschappelijke regeling GGD is periodiek ambtelijk overleg over financiën en beleid. Bij dit overleg is de GGD aanwezig om onderwerpen toe te lichten. Sinds mei 2016 wordt het overleg voorgezeten door Purmerend conform de afspraken in de GR. Strategische onderwerpen worden zo veel mogelijk vooraf geagendeerd in het college van B&W van Gemeente Zaanstad.
4. De contractmanager heeft vier keer per jaar overleg met het Management team van de GGD over de resultaten en financiën van de projecten. Indien een project beëindigd wordt bij de GGD, dan worden eventuele frictiekosten uit het frictiebudget betaald van de gemeente wiens project het betreft en wordt het budget door die gemeente aangevuld tot het afgesproken niveau.
5. De GGD heeft aangegeven het mandaat aan te zullen gaan passen. Vanuit contractmanagement zal aangestuurd worden op realisatie vóór 2017.