De gemeente werkt aan een stabiel financieel beleid waarmee de financiële basis op orde blijft. Het uitgangspunt is dat we rekeningen niet doorschuiven naar toekomstige bestuursperiodes en dat we tegenvallers kunnen opvangen. Ook streeft de gemeente naar een positief oordeel van de toezichthouders over de gemeentefinanciën en interne beheersing van de gemeente. Daarmee wentelen wij de financiële problemen niet af op de belastingbetaler.

Een kanttekening daarbij is dat de gemeente in 2017 voorziet dat de beheersing in het maatschappelijk domein als geheel systeem, ook in relatie tot zorgleveranciers, nog niet voldoende op orde zal zijn. Dit is een probleem dat nog in het gehele land speelt. Landelijk wordt daarom gezocht naar een manier om de verantwoording goed in te richten in een netwerk waarin veel partijen een bijdrage leveren aan de zorg.

In 2017 treedt de wetswijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) in werking. De doelstelling van deze wetswijziging is om gemeenten meer onderling vergelijkbaar te maken. Eén van de maatregelen is het verplicht activeren van investeringen met een maatschappelijk nut, zoals investeringen in openbare ruimte en infrastructuur. Hierdoor ontstaat tijdelijk begrotingsruimte. Begrotingsruimte is niet hetzelfde als extra geld. Voor het benutten van deze begrotingsruimte moet de gemeente lenen. De gevolgen daarvan zijn dat er extra rentekosten moeten worden gedekt in de begroting en dat op termijn de lening moet worden afgelost. Bij deze begroting worden daarom kaders aan de raad voorgelegd met mogelijkheden om deze nieuwe begrotingsruimte in te zetten.
Om de onderlinge vergelijkingen mogelijk te maken, rapporteren wij in de huidige begroting nieuwe landelijke indicatoren. Vooralsnog worden geen streefwaarden benoemd.

Indien de gemeente deze nieuwe begrotingsruimte wil inzetten, is het noodzakelijk dat dit zeer verantwoord gebeurt. Anders overschrijdt de gemeente op termijn het begrotingskader waardoor de begroting door vaste kosten wordt vastgezet. Alleen toekomstige extra baten of lagere lasten kunnen ervoor zorgen dat het begrotingskader op langere termijn niet wordt overschreden en voldoende flexibiliteit houdt. De spelregels worden voorgelegd aan de raad en de werking van de systematiek wordt toegelicht in de paragraaf Investeringen.

Met de vrijvallende begrotingsruimte wordt een reserve (het Transformatiefonds) gevormd. Dit Transformatiefonds wordt ingezet om van overheidswege te interveniëren in het wegnemen van belemmeringen voor het ontwikkelen van een woningbouwlocatie. De onrendabele top van de grondexploitatie kan dan worden gedekt uit het Transformatiefonds. Uit de extra baten die de woningbouw oplevert kunnen de rentekosten worden gedekt en kan worden gereserveerd voor toekomstige investeringen die noodzakelijk zijn door de groei van de stad. Deze reserveringen komen dan in het Investeringsfonds. Om een zuiver gebruik van het Transformatiefonds te garanderen, wordt een stevige governance ingericht.

Vanaf 2016 werkt de gemeente met een andere accountant. Deze zal waarschijnlijk andere accenten leggen en vragen stellen. De andere accountant, de inrichting van de verantwoording in het sociale domein en de herziene BBV vragen in 2017 meer aandacht bij de interne beheersing van de financiën.

Tot slot zijn er in 2017 landelijke verkiezingen. Het nieuw op te stellen regeerakkoord kan andere financiële voorwaarden scheppen voor Zaanstad. Wij monitoren dit proces en waar nodig reageren wij via landelijke netwerken als VNG en G32.

Onze inspanningen bij het innen van belastingen en heffingen richten zich op een zo optimaal mogelijke opbrengst voor de gemeente tegen zo laag mogelijke uitvoeringskosten.

Op grond van artikel 8 lid 5 en 6 Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is de gemeente verplicht een onderdeel algemene dekkingsmiddelen en een post onvoorzien op te nemen in de begroting en jaarstukken. Met de algemene dekkingsmiddelen wordt een groot deel van de taken uit de begroting bekostigd. Onder de algemene dekkingsmiddelen vallen: Lokale heffingen, Algemene uitkeringen, Dividend, Saldo financieringsfunctie, Overige algemene dekkingsmiddelen, Onvoorzien.